De eisen voor renteaftrekbeperking artikel 10a Wet Vpb
Op grond van artikel 10a Wet Vpb is rente niet aftrekbaar als voldaan is aan twee eisen, namelijk als sprake is van (i) een besmette rechtshandeling die (ii) (rechtens dan wel in feite direct of indirect) verband houdt met een schuld (rechtens dan wel in feite direct of indirect) verschuldigd aan een verbonden lichaam of een verbonden natuurlijk persoon (een verbonden schuld).
Bij een besmette rechtshandeling moet kort geformuleerd gedacht worden aan een winstuitdeling of kapitaalterugbetaling, kapitaalstorting, een interne verhanging van een verbonden lichaam of een verwerving of uitbreiding van een belang in een ander lichaam dat daardoor een verbonden lichaam wordt.
Als dus aan één of aan geen van voornoemde twee eisen (besmette rechtshandeling en verbonden schuld) wordt voldaan, is de aftrekbeperking van artikel 10a Wet Vpb niet van toepassing.
Echter, ook als wel aan beide eisen voor de toepassing van deze aftrekbeperking wordt voldaan, heeft de belastingplichtige nog de toegang tot een tegenbewijsregeling. Deze tegenbewijsregeling bestaat uit twee mogelijke escapes: (i) de dubbele zakelijkheidstoets en (ii) de compenserende heffingstoets.
Bij de dubbele zakelijkheidstoets moet de belastingplichtige aannemelijk maken dat zowel aan de rechtshandeling als aan de lening in overwegende mate zakelijke overwegingen ten grondslag liggen.
Bij de compenserende heffingstoets moet de belastingplichtige aannemelijk maken dat bij de crediteur over de rentebaten een naar Nederlandse maatstaven redelijke heffing plaatsvindt. Tegen deze toets heeft de inspecteur overigens weer een tegenbewijsmogelijkheid door aannemelijk te maken dat aan de schuld en/of de rechtshandeling niet in overwegende mate zakelijke overwegingen ten grondslag liggen.
Het voorgaande geldt ook voor andere kosten van schulden, waardoor artikel 10a Wet Vpb (in bepaalde situaties) bij negatieve rente of valutawinsten tot een vrijstelling leidt. Van belang is dat door een wetswijziging per 1 januari 2021 (in het achtste lid van artikel 10a Wet Vpb) dit niet meer onverkort geldt.
Op 19 oktober 2021 heeft het Hof Amsterdam (nr. 20/00495, ECLI:NL:GHAMS:2021:3139) uitspraak gedaan in een geschil (die zich voordeed met betrekking tot een jaar vóór de wijziging per 1 januari 2021) waarbij de vraag aan de orde was of valutawinsten behaald op schulden door de toepassing van artikel 10a Wet Vpb vrijgesteld waren, omdat belanghebbende geen beroep had gedaan op de tegenbewijsregeling. Belanghebbende zag (door de valutaresultaten) kennelijk meer nadelen dan voordelen bij een (geslaagd) beroep op de tegenbewijsregeling. Daar was de inspecteur kennelijk niet zo blij mee. Het oordeel van het Hof is echter dat bij de toepassing van artikel 10a Wet Vpb uitsluitend de belastingplichtige gebruik kan maken van de tegenbewijsmogelijkheid (van de dubbele zakelijkheidstoets). Nu uit de stukken niet afgeleid kon worden dat de belastingplichtige van die tegenbewijsmogelijkheid gebruik heeft gemaakt is het gelijk aan de belastingplichtige en bleven de valutaresultaten vrijgesteld.
Belang voor de praktijk
Deze uitspraak laat treffend zien dat het soms nuttig kan zijn om geen beroep te doen op een tegenbewijsmogelijkheid. Dat heeft in dit geval de belastingplichtige een voordeel opgeleverd.
Het is tegelijkertijd wel weer opvallend dat ook hier het Hof niet overgaat tot de vergoeding van de integrale proceskosten. Zoals de belastingplichtige terecht heeft opgemerkt besloot de inspecteur immers door te procederen terwijl uit de stukken bleek dat geen partij een beroep had gedaan op tegenbewijs. Daarbij blijkt uit eerdere rechtspraak dat positieve valutaresultaten onder de toepassing van artikel 10a Wet Vpb vrijgesteld zijn en de wetgever in vervolg hierop (per 1 januari 2021) de wet heeft gerepareerd. Het Hof overwoog desondanks dat dit niet voldoende was om tot een integrale proceskostenveroordeling over te gaan.
Het blijkt maar weer dat een integrale proceskostenvergoeding niet snel wordt toegekend. En toch. Niet geschoten blijft altijd mis.
Bron: Belasting_magazine